Şavşat Duvar Gazetesi Kültür ve Sanat

Açma Kete

Ayşenur Şahan

Geçanlarda söz vermiştim kete açamaya size. Sözümi yerina gaturmam lazım yoğsa bir daha deduğuma inanmasız. Zate benim kitabımda sözündan dönmağ yazmaz! Kışluğ arpa ve buğda ununi ayrı ayrı xarolara tepmiştuğ (buğday ve arpa ununu ayrı ayrı saklama sandıklarına doldurmuştuk, memleketimizde günlük değil en az altı aylık yiyecek unu, önceden saklamış olmak gerek yoksa kışın ortasında aç kalır ele güne muhtaç kalır kişi)Kersanı alduğ(kersan:içinde hamur yoğurup, mayalamakta kullanılan içi oyularak hazırlanmış olan ahşap, şimdiki plastik leğenlerin boyotunda bir kap)doğri ambara(ambar:kiler)kersani koyduğ xarunun başına, kersanın içina inca elegi yerleşturduk(inca elek:buğday ununu kepeğinden ayırmakta kullanılan ve unun daha ince olanını elde etmekte kullanılan elek)inca elektan eliyağki ketemız ey açılsın.

İki elek uni eladuğ, galduğ eva.Sobanın üstünda isinan su tam kararında, na sıcağ na savuğ.(ne sıcak nede soğuk)

Uni kersanda azbişem(birazcık) yana çektuğ, oraya daha öncedan hazır olan eşki xamuri(eşki xamur:daha önceden mayalanmış olan hamur. Hamur mayası) birda yetarinca tuzi koyduğ.Başladuğ yavaş yavaş yoğurmaya.hızli yoğurem derkan murklanursa ağşama kadar oğraşursuz.(murk:hamurun içinde kalan un birikintisi)Na kadar güzel hasıl edarsağ o kadar güzel olur.(hasıl etmağ: hamuru iyice yoğurmak,kulak memesi yumuşaklığı kıvamına gelene kadar yoğurduk). elimizdan hamurlari egişinan xıpladuğ(egiş:daha çok metal den yaplılan ve şimdilerde daha çok tatlıları koymakta kullanılan bir araç,bizim egişin sapı kısaydı, oysa şimdikilerin boyu uzamışJ).(Xıplamağ:Temizlemek)xamur biraz beklarkan, bizda cevuzları kırduğ, temizleduğ, bir sahana(tabak) koyduğ.Tavayada sarı yağı(hayvansal yağ,inek yağı)koyduğ. Onida sobanın başına(üstüne) koyduğ. Şimdi açacavuğ ketey.Ögda (önce) sufra(yer sofrası)yı gaturduğ, yanına tepurida(tepur, ruka:sofra şeklinde, ama ayakları olmadan yere paralel konabilen ahşap kap) alduğ. Torbay (sofra bezi)sarduğ, Üstüna sufray koyduğ. Xamur hama (hemen) yanımızda. Bir terefada cevuz(ceviz) birda peynir var. (peynirlide isteyen olur diye onuda koyduk yanımıza) oğlavi (oklava)alduğ elimiza, egişinan alduğumuz küçük küçük kokolari(yumurta büyüklüğünde hamur parçalarının her biri)tepura çığarduğ.üstüna azıcıkta yağ sürdüğki kolay açılsın.Hayde bismillah deyip başladuğ. sufranın böyüklüğünda açılıcınca, her yeri aynı olacağ biçimda açalıcağ, inca cigara kağıdı gibi. Yuğanın (yufka)üstana yağı septuğ(orantılı bir şekilde yağın sürülmesi)üstüna cevuzi septuğ. Başladuğ oni önce iki tarafından tutup, ucları biribina degacağ biçimda katladux, ama unutmayın yuxamız yuvarlak açılmıştı. Üstüna yağ sürdüğ gena.Bir daha, bu kez diğer taraftan katladuğ oldi bu dört köşali bir şekil, ama daha bitmedi, son olarak yağ sürüp mektup zarfi gibi katladuğ, koyduğ bir kenera.Kersanda xamur bitana kadar yapmaya devam.Ketelarımızın birazida peynirli olsun ki, sevan olursa oda mahrum kalmasın.Cevuz yerina şor peyniri kullanuruğ ama biraz çeçil olsa daha ey olur (çeçil peynirmi?şimdiki kaşar peynirin özü, daha güzeli. Bu açıklama şimdilik yeter)bu arada bir başkası sobamızın külüni almış ateşini yakmıştur.Soba kızdı (Soba kızdırıldı). formadan(fırının tepsisi)tespiyi, sobanın başına koyduğ. Hazırladuğumuz ketelari, ikişar ikişar bişurmaya başladuğ,ancağ sığar çünki. Dikkat edip yaxmadan bir güzel bişurduğ. ohhh na güzel koğti(mis gibi koktu). Peynirlari her loğmada ayrı uzanıyer.Yanına birda yayla yoğdi.Birda fonğardan galan buz gibi su. Afiyat olsun.

NOT: Anlatırken bile içim hasretle yandı inanın. Buraların(İstanbul’un ) en nefis yemeği bile benim gözümde, bunun yanında yavan kalır.

Bu İçerik 16620 Kez Görüntülendi

Yorumlar

Aytaç Çelik

Hmmmm Kokusu Buralara kadar geldi :-)))

Aytaç Çelik - 27 Nisan 2006
Yaptığın iş mi şimdi Ayşenur, yakın olsaydı şimdi Şavşatıma giderdim :-)))) Yinede teşekkürler,,
Öktem Aydın

Olsada Yesağ

Öktem Aydın - 22 Nisan 2006
Canım kardeşim, samimiyetimle söylüyorum gerçekten kültür moaiyimiz çok geniş ve harıka bir yemek kültürümüz var. Yanlız hamur çeşitleri saymakla bitmez, ama illada açma kete bele elan alıpda kaldurdunmi tokulacağ, ondan sora san yamay seyret, hala yiyanda suloban li isa uzağdan seyredacan. Teşekkürler Ayşenur ağzına eline ve aklına sağlık, sizi hafta sonu açma kete yemaya davet ediyorum. selamlar.

oktem08@savsat.com
Şakir Yazar

eline sağlık

Şakir Yazar - 22 Nisan 2006
ela guzel tarif etmişsin ki heç bilmayanda yapar hani diyerimki ağ ananın açam ketesi olsada yesağ na diyem ellerine sağlık gatur o oğlaviyida başimda kır::))
Faruk Akça

canım çekti

Faruk Akça - 21 Nisan 2006
ayşenur yaptığın işmi şimdi.canım peynirli kete çekti ama şor peynır nerde hani.

Kültür ve Sanat Üye Listesi