Batıda sağdıç, doğuda kirve olmak. Sağdıçtan kirveden daha önde memleketimde mögdam olmak.
Güneşte birlikte terlemek, yağmurda beraber ıslanmak, hazanda yaprak döküp baharda gugullanmak, zemheride beraber titreyebilmektir mögdam olmak. Hasadı değil hasada giden yolda emeği paylaşmaktır.
Karakışta külde pişen kartopiyi, taş tuzunun beyazından el değirmeninde ügüdülmişina bandırıp yerken düşünülür, bir dahaki karakışa kadar geçecek zaman ve onca iş. Kapısı kırığ merekdan alaf taşırken sonraki senenin alaflarının nasıl hazırlanacağı düşünülür. O ayaz gecede kükner yarmaçasıynan ısınırken ruğsetiyada bağımcıya yakalanmadan nasıl odun gatürulacağı düşünülür. Boyun mu gatursam torosmu vursam ağacın izini nasıl kaybederim diye düşünülür.
Harodan sapliynan alınırken arpa taneleri tavuğ kuruğlanursa cucullara yetmaz deyi yarısı geriye dökülürken düşünülür arpanın hozanami napızarami ekilacaği. Lobiyanın cencosu bacadan endurulup, onsekiz kiloluğ vita yağı tenekesinden yapma kabda yal yaparken, akla ham düganın yaylada doğacağı akla gelirde, düşünülür yayla yolları.
Uğurlu gün Cuma akşamı yapılan ketenin içine konan yirmibeş kuruş kima çıkacağ telaşı içinde urva kabında unun bittiği fark edilince degirmanın harğı bozuğ, cağcaği bila yoğ deyi düşünülür.
Misafir ağırlanırken çıkarılır tahılın içinden kış armutları ve seneye bol olursa didrona armudi Ardahan yollarına nasıl gidileceği düşünülür. Atın eğeride semeride kopdi diye iç çekilir kantarmasida yoğidi, zincirin bilezigida diye..Misafirin atını kendi atının yerine bağlamıştıda oburları bağarken ağorda ona hem suluğ hemde yatanda arpa saman vermişti tımar ederken kaşaviynan. Biri yer biri bağarsa ağordada kopar kıyamet. Atlar tepişmiş danadamın çışgarı, öküzların bagası dağılmış döşamalar kırılmış. Onları yaparken düşünülür seneye ağbuni zarlamı nafağaynanmı taşısam diye. Tam busırada söylenir nota bilmez sesinan
Dağlarda kar sesi var, Tarlada zar sesi var Kurban olem Şavşeta, İçinda yar sesi var Eğer biri ayıplamasa tamda ıyhu çekerkan düşünülür, dügaları satıpda oğlanın dügününü etmağ.
Ağorda curodan pislanan pantolon alotla yığananda düşünülür, seneye alot çıkarmaya kiminan gedilacağı.
Düşünülür kara kara . kara kara ferah günlerin hayali kurulur. Yağmur çok yağmış yeşillik çok olmuş tarla çayır olmuş adeta. Bir çift öküzle orası tek başına nasıl koşulur diye dert edilirde düşünülür. Pelenk olmağ lazım tadaynan emiynan. Olmazki onların öküzleri ikişar çift hem adamlari çoğ.
Düşünülür baharda zemheriye ermenin yolları. Bir düşünen daha çıkarsa ortak hedefleri, Aslı Kerem Leyla Mecnun kavuşmuş gibi olur. Ortaklık kurulur uzun uzun hayatın paylaşılacak zorlukları konuşulur.
Önce kötanın ğopları zodlanacağ. Kütüklerin korundan biriktirilen kömürle, çekilen körükle birlikte zodlanır ğoplar. Demirciye verilecek para olmadığından birgün ırgat olarak çayır biçmaya anlaşılır ücrette. Bonduruğ sami sambağ tamamlanır Koloşa varana kadar. Mogdamdır artık iki sıkıntılı komşi sıkıntısız dünya işleri için.
Uğurlu bereketli olsun işler diye evin yanında hagoz misali kötana dizilir öküzlerde, iki avuç tağıl sepilir üstlerine öküzün kafasında kırılan yumurta eşliğinde. Mogdamlık başlamıştır koşulan ilk tarlada söylenen horovella. Senin tarlan benim tarlam yok artık, kardeşten daha samimi dosttan daha mert .
Tarlalar sürülür ekinler ekilir tapan edende hergi, öküzler napirdan çekilir hep tapansız yer kalmasın diye. Yayla yolculuğu beraber yapılır kopan mazi, atan maran, şin gibi. Davari birinin çocuğu körpayi birininki otarur.
Çayırlar beraber biçilir.tırpan döganda içilen kaçağ tütün ortağdır. Orsi çakuç zoğaltında bırakılır ertesi güne. Mogdam için yapılan katmer ketesi rençberlik için yayladan gönderilen ağartidan yapılır. Keteler mendila bağlananda en temizine sarılır yamali olsada. Su aliminyum gügümdadur yolda ağır olmasın diya. Hopbodan doldurmazlar guğurt olur diya çeşmeden alırlar suyu. Yığınlar yapılırkende beraberdir mögdamlar. Hele ekinler biçilipde harmana yığılan kuru saplara yağmur değmesin telaşı içinde daha çok ihtiyaç duyar mogdamlar birbirine.
Gemilerle harman döganda pişen kartopiyi su armuduni, sari bantayı beraber yer morbetler.gece tığ makinesı dönüşümlü çevrilir yabalar birlikte sallanır rüzgar arkaya alınırda.
Külüllü tağıl birlikte geçirilir elekten, derede kurulan hopboda yığanan kerdigayı lazut poçoçundan toğunmiş hasıra taşırken beraber ıslanılır poşadan alınan ğarbul altında.
Lazutlar yakın tarlalara ekilmiştir köğta beraber beklemek için. Gece aynı tenekeye vurulur bir uci külde pişen kartopida yanmiş banda dali. Lazut konaları neger misali bağlanırken başlar yayla indirme telaşı. Sevurdan düşülür yola gün ağarırken guguldaşa çıkmak için.Şaşortların yaptığı buğday gevregini beraber yerler kırtlama çayın yanında şor peyniri içina sararak.
Harodaki kerdiga tohumluktan geri kalan buğday, degirmana götürülmeli. Harğı yapanda çekilen kurada kima ilk sıra çıkmışsa onun sırasında ügüdür mogdamlar degirmanciya çaktırmadan.
Ruğsetiyaya beraber gidilir. Ağorun döşemesi mertegi ize uydurulurda ozaman tamamlanır çirpilik tomruğlar bile. Eğer iki üç fazla sepet dokunmuş birkaç kamçı sapi degenek kesilmiş, didronalarda da var ise Ardahan yolları beraber gezilir iki çuval tavuğ yemi için. Hele kurban bayramı yakınsa beraber ortağ olunur o seneki kurbana.
Bütün işler bitip harmana dayama dayatılınca helallaşılır iyi giden işler sonunda. Eğer birileri dedi kodu sokmazsa ocaklardan biri sönene kadar sürer mögdamlık. Kardeşin kardeşe etmediği iyiliği mögdamlar eder birbirine.
Keşke yine köyde olsaydım. Yine öküzün biri tabağlı olsa Nizamettin eminin öküzüde tabağlı arabası yaylada kalmış olsa. Ben ona muhtaç o bana muhtaçda tatlı tatlı sohbet edip kaçağ tütünü beraber içsağ, yuğa ekmega yağ sürüpda yesağ. Gena mögdam olsağ.
Şener Altun, 16.03.2006 tarihli Köyler / Verxunal kısmındaki yazısını bu bölüme içeriği dolayısıyla aktardık. savsat.com web ekibi
