UKRANYADA GİZLİ KALMIS BİR TOPLULUK

Sovyetler birliginin dagılmasindan sonra bu devletin icinde yasayan turk topluluklarini arastirmaya yonelik faliyetlere yon verildi. Bende bunu merak eden ve arastiran kisilerdenim.Gecen gun yine bir turk topluluguna rastladim ama cok ilginc bir turk toplulugu oldugunu gordum.Daha dogrusu Turk olduklarina eminim.Bunlarda kendilerine Urum Turkleri dediklerini soyluyorlardi.Evet Urum Turkleri,acaba bu Turkler hangi millete aitti.Bu arastirmalar sirasinda Turkce konusan topluluklara rastlaniyor.Bunlardan biride Urumlar.Ukranya ve Gurcistanda birbirinden bagimsiz iki Urum toplulugu yasiyor.Her iki ulkedeki nufuslari 100 bin ile 130 bin arasinda.Bir kac Yuzyıl once Anadolunun Karadeniz bolgesinden su an yasadiklari ülkelere goc ettikleri yada zorla goce zorlandiklari tahmin ediliyor.Turkce konusan ve gelenekleri tıpkı Anadoludaki Turklerin ki gibi olan Urumlar tam bir kimlik karmasasi icindeler.Bir cogu kendilerini Yunan asıllı olarak goruyor.Konustuklari dil Urumca Tukcesi olmasina ragmen bunu ‘’Grekce ‘’ olarak adlandiriyorlar.

Urumlar ilk defa gecen yil Gazi Universitesi tarafindan gorevlendirilen 15 kişilik bir arastirma ekibi tarafindan Ukranyada ve Gurcistanda arastırıldı.Arastirma sonucunda Selcuklu ve Osmanlı devletinin bir doneminde Anadolunun ‘’Diyar-ı Rum’’olarak nitelendirildigine,burada yasayanlarada Turk olsalar dahi ‘’Urum’’dendigi belirtiyor.Ayrıca Mevlana’ya Mevlana Celalettin Rumi dendigi dikkat cekiyor.Bu nedenle Anadoludan Ukranyaya ve Gurcistanâ goc eden Urumlarin adlarininda o donemden kaldigi dikkat cekiyor.

Ukranyanin Mariupol ve Gurcistanin agirlik olarak Tsalka bolgelerinde ,Kazakistanın Kentav sehrinde yasayan(Bu sehre Kırımdan surulmusler)Urumların geleneklerinin Turk gelenekleriyle cok benzestigini soyleyen arastirmaci,Ukranyadakilere oranla daha gec tarihlerde Anadoludan Ermenilerle beraber goc etmis.

Urumlarin gelenekleri Anadolu Turkleriyle olan benzerlikleri soyle sıralaniyor.

‘’Ukranya Urumlarinda dogum gelenekleri(dogumu yaslilarin yaptirmasi,dis hediyesi alinmasi, vb...) ,dugun gelenekleri(kina gecesi,akrabalara hediye alma,gelinin kapidan sag ayakla girmesi,gelinle damadin annesinin ve babasinin dugunde oynamasi,vb..)ölüm ve mezarla ilgili ritüeller(kefene sarma.yedinci ve 40.gun torenleri vb..)Gürcistanda yasayan Urumlarin ise sozlu gelenek (türkü, masal, bilmece, efsane, ninni, mani vb.), örf adetler(dogum, evlenme.ölümm, askere gonderme.yemek kulturu, dokumacilik.vb.) müzik ve halk oyunlari (horon, kocari, halay, bar, kemence, davul-zurna, kaval, bağlama vb.) acisindan Anadolu külturu ile büyük ortakliklar gösteriyor.’’

YUNANİSTAN HIZLI DAVRANMIS

Ukranyadaki urumlarin yakın yerlerde yasayan ve yunanca konusan Rumey adlı bir baska halkı daha bulunuyor.Rus arastirmacilar bu toplulugun Turk asilli olmakla birlikte Urumlarin tersine dil olarak da Yunanlastigini soyluyor.1990’lı yıllar dan itibaren Rumeyleri arastirmaya baslayan Yunanistan Urumlari’da ihmal etmemis.Onlara okul acmis,destek vermis.Hatta Ukranyadaki ve Gurcistandaki pek cok urum bu yuzden Yunanistan ve Guney Kıbrısa goc etmis.Bu nedenle su an Bir cok Urum kendini Yunan asilli goruyormus.Biz Turkuz diyen olmakla beraber pek azmis onlar.Daha ilginci konustuklari dil Turkce olmasina karsin’Grekce’’olarak adlandiriyorlarmis.Turkiyeden gelen arastirma ekibininde konustugu dili anladiklarinda ‘Siz nasil Grekce biliyorsunuz’’diye sasirmıslar.

Arastırmacalara gore Urumlar Anadolunun daha cok Sinop.Trabzon.Erzurum.Bayburt yorelerinden gocen kisilerin soyundan geliyorlar.Dedeleri once Ticaret yapmak icin Kırıma oradan da Ukranyaya gelmis.Kırım’daki Tatarlar’in da Urumlar’ı,pazarcı,çerçi,tüccar,bezirgan gibi adlar vermesi de bu iddayi destekliyor.Simdi ise Turkiye,Urumlari Yunanlardan kapma yarisina girdi.

URUMLARIN ANADOLU TURKLERİYLE BENZERLİKLERİ

Hem Urumcada dilinde hemde Turkcede olan bazi kelimeler
Tekne, çapa, avaz, uzak, yastik, yol, yaş, calıs, hasta, kazan, yüklük, sofra, yuğmak, torun, çiçek, ates, oynamak, duymak.

DEYİM VE ATASOZLERI BENZERLIGI
-Gözlerimi pus basti:Gözlerim görmez oldu.
-Gözlerim su cekildi:Aglamaktan bir hal oldum.
-Anasına bah-hıznı al.
-Hızımı sana soyleyim-gelinim anasın.
-Dendi doymus gözleri doymaz.
-İsan su icse yilan degmey.
-İstencartmay ctısten artay
-Yuvas hatın tekmesi hatı.

SOZLU EDEBİYATTA BENZERLİKLER

Bilmece

-Yeti teşikli tohmah/Anı bılmegen ahmah(Urumca)

-Yedi delikli tokmak bunu bilmeyen ahmak(Turkce)Cevap:BAS

Turku
Ates verdim hamişe
Su eyleniz yanmışa
Mevlam saburluhla versin
Esinden ayrılmıs...

Halk Hikayeleri

Arzu ile Gamber,

Hursit ileMahmihri,

Asık Garip,

Tahir ile Zuhre,

Töroğlu(Köroglu).