Şavşat Duvar Gazetesi Yaşam

Sosyal Güvenlikte Yeni Dönem II

Attila Şimşek

Sosyal güvenlikte yeni dönem ile ilgili geçen 1 nolu yazımda sizlere isteğe bağlı sigortalılıkta yeni dönem ile ilgili bilgi sunmaya çalışmıştım Bu yazımın konusu ise sosyal güvenlik destek primi yani emekli olmuş birisinin tekrar çalışmaya başladığı veya kendi adına iş yaptığı taktirde uyacağı kanun hükümlerini açıklamaya çalışacağım. Bildiğiniz gibi 01.01.2007 tarihinde yürürlüğe girecek olan sosyal güvenlik yasasına göre emekli olan bir kişi sosyal güvenlik yasası kapsamında tekrar çalışmaya başladığında veya anonim şirket kurucu ortağı, yönetim kurulu üyesi olan ortaklar, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları, köy ve mahalle muhtarları, gerçek ve basit usul vergi mükellefi ile vergiden muaf esnaf ve sanatkarlar siciline kayıtlı olup kanunla kurulan meslek odasına kayıtlı olanlar sosyal güvenlik destek primi ödeme kapsamına alınmış olup kanun burada bir seçme hakkı getirmiştir.
Ya emekli aylığı kesilecektir veya emekli aylığım kesilmesin diye dilekçe verilecek; buna karşılık sosyal güvenlik destek primi ödemesi yapılacaktır.. 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanununun bu konuyu düzenleyen 30. maddesinin ilgili fıkraları aşağıdaki gibidir.
‘’Yaşlılık aylığı almakta iken sigortalı olarak yeniden çalışmaya başlayanların veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya veya ikamete dayalı sosyal yardım almaya başlayanların yaşlılık aylıkları, çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı sosyal yardım almaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir. Yaşlılık aylıkları kesilenlerden, bu Kanuna tâbi olarak yeniden çalışmaya başlayanlardan çalıştıkları süre zarfında 80 inci maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına ait prim alınır. Çalışmaya başlaması nedeniyle yaşlılık aylıkları kesilenlerden, işten ayrılarak veya işyerini kapatarak yeniden yaşlılık aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan sigortalıya, yazılı istek tarihini takip eden ay başından itibaren yeniden yaşlılık aylığı hesaplanarak bağlanır. Bu durumda olanların yeniden hesaplanan yaşlılık aylığı, 55 inci maddenin ikinci fıkrasına göre yeni talep tarihine kadar yükseltilen eski aylıklarının altında olamaz.
Yaşlılık aylığı almakta iken bu Kanuna tâbi sigortalı olarak yeniden çalışmaya başlayanlardan veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine tâbi faaliyete devam edeceğini beyan edenlerden aylıklarının kesilmemesi için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının ödenmesine devam edilir. Bunlardan 80 inci maddeye göre tespit edilen prime esas kazançlar üzerinden 81 inci maddenin (e) bendi gereğince sosyal güvenlik destek primi alınır. Sosyal güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler bu Kanuna göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim ödeme gün sayısına ilave edilmez, 31 inci ve 36 ncı madde hükümlerine göre toptan ödeme yapılmaz Üçüncü fıkraya göre yaşlılık aylığı kesilenler, bu Kanuna tâbi olarak yeniden çalıştıkları süre içinde dördüncü fıkra hükümlerinin uygulanmasını; dördüncü fıkraya göre yaşlılık aylığı kesilmeden çalışanlar ise çalıştıkları süre içinde haklarında üçüncü fıkra hükümlerinin uygulanmasını isteyebilirler’’ Görüldüğü gibi yeniden çalışmaya başlayan veya kendi iş yerini kuran bir emekli yazılı istekte bulunması halinde emekli aylığı kesilmemekte ancak kuruma sosyal güvenlik destek primi ödeme mecburiyeti getirilmiştir. 31/12/2006 tarihine kadar yürürlükte olan 506 sayılı kanuna göre SSK emeklisi çalışmaya başladığında emekli aylığı kesilmesi sözkonusu olmayıp % 20 oranında sosyal güvenlik destek primi ödemesi yapılmaktadır. 1/1/2007 tarihinde yürürlüğe girecek kanunda bu uygulamanın kapsamı genişletildiği gibi alınan prim oranları da artırılmıştır. Yeni yasada prime esas kazanç ve prim oranları şöyle belirlenmiştir. Başlangiçta sayılan sosyal güvenlik destek primi ödeme kapsamındaki sigortalıların aylık prime esas kazançları, (asgari ücret günlük tutarı ) prime esas günlük kazanç alt sınırı ile (günlük asgari ücretin 6,5 katı) üst sınırı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecek günlük kazancın otuz katıdır. Bu sigortalılar tarafından Kurumca belirlenen sürelerde aylık prime esas kazanç olarak beyan edilir. Ancak beyan edilen kazançta bir değişiklik olması durumunda, sigortalının yeniden beyan ettiği kazanç üzerinden hesaplanan prim tahsil edilir.
Sosyal güvenlik destek primi kapsamında sigortalı sayılan kişi, aynı zamanda işveren ise beyan edeceği aylık kazancı, çalıştırdığı sigortalıların kazancının en yükseğinden az olamaz. Beyanda bulunmayan sigortalının primleri, prime esas asgarî aylık kazanç üzerinden hesap ve tahsil edilir. Beyanda bulunmayan veya beyan ettiği kazancın düşük olduğu tespit edilen sigortalıların prime esas kazançları, tespit edilen kazanç düzeyine çıkartılarak beyan edilen kazançla arasındaki farkın primi 89 uncu madde hükümlerine göre gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilir.
Sosyal güvenlik destek primi oranları ise kanunun ilgili maddesinin ilgili bendinde şu şekilde açıklanmıştır.
e) Yaşlılık aylığı almakta iken bu Kanuna tâbi bir işte çalışanlara uygulanacak sosyal güvenlik destek primi oranı (a), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen prim oranlarının toplamı kadardır. Sigortalı ve işveren hissesi bu bentlerde belirtilen oranlardadır.
g) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar (a), (c) ve (f) bentlerindeki prim oranlarının toplamı üzerinden, şayet sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışıyorlar ise (e) bendinde belirtilen prim oranlarının toplamı üzerinden primlerini öderler.
Yani emekli aylığı kesilmeden sigortalı olarak çalışanlar veya kendi adına iş yapanlar a) Malulluk yaşlılık ve ölüm sigortasına % 20 oranında prim ödemesi gerekiyor .Bunun % 9 sigortalı % 11 işveren hissesidir.
c)Kısa vadeli sigorta kolları primi % 1 veya % 6,5 arasında kanunda belirtilen oran tamamı işverence ödenir.
f)Genel sağlık sigortası % 12,5 oranında prime tabidir. % 5 sigortalı % 7,5 işveren hissesinden oluşur.
Asgari % 33,5 sosyal güvenlik destekleme primi ödemesi getirilmektedir.
Örnek olarak 450 YTL emekli maaşı alan bir sigortalıya sen çalışmaya başladın veya iş kurdun ya maaşını keseceğim yada aylık asgari 177,89 YTL destekleme primi alacağım uygulaması 1/1/2007 tarihinden itibaren başlayacaktır.
Daha önce SSK kanununda yer alan % 20 prim oranı % 33,5 oranına çıkarılmış ve kapsamı genişletilmiştir.
Hükümetlerin yanlış uygulamaları, iflas noktasına gelen emeklilik kurumlarını birleştirip emekli haklarının tırpanlanması ile sonuçlanmıştır.

Bu İçerik 491 Kez Görüntülendi

Yaşam Üye Listesi