Nasrettin hocaya sormuşlar Yaşın kaç? - 60 On yıl sonra yine sormuşlar; - Hocam, yaşın kaç? - 60 - Hocam, bir yanlışlık olmasın. On yıl önce sorduğumuzda da yine 60 demiştin. - Eeee... Ben erkek adamım. Erkek adam sözünden dönmez. FİŞ OLAYI VE ERKEK ADAM Ücretlilere vergi iadesi olayında da benzer bir durum oldu. Yaklaşık bir buçuk yıl önce, ücretlilere vergi iadesinin kaldırılacağı açıklandığında; "Bu yönde bir uygulama, çok yanlış olur. Vergi iadesi kaldırılırsa, insanlar, fiş ve fatura istemezler. Verilmeyen fişin KDV’si de satıcının cebine gider. KDV gelirlerinde, hayal kırıklığı yaşanır. Hiç değilse Çin’de uygulanan ‘kazı-kazan’ sistemi getirilsin" diye öneride bulunmuştuk. Çin’de iş yapan bir dostumuzdan rica edip getirttiğimiz, kazı-kazanlı fiş örneklerini de köşemizde yayınlamıştık (Bkz. 16 Nisan 2006 tarihli Hürriyet). Peki, ne oldu? - Ücretlilere vergi iadesi, Nisan 2007’de, "geriye dönük olarak" 1 Ocak 2007 itibariyle, yürürlükten kaldırıldı (Bize göre, geriye dönük yasa çıkartılması ile yaklaşık 10 milyon ücretlinin "kazanılmış hakları ellerinden alındığı" için, bu yasa özellikle ilk üç aylık dönem yönünden, Anayasa’ya aykırı. Anayasa Mahkemesi, bu konuda henüz karar vermedi). - Ücretlilere vergi iadesi kaldırılınca, insanlar eskisi kadar fiş almamaya başladılar (Ücret geliri olmayan emekliler ile iş adamları da ücretlilere vermek üzere, fiş alıyorlardı). - Ücretlilere vergi iadesi kaldırıldı ama yerine "kazı-kazan" uygulaması da getirilmedi. - Bunların da etkisiyle, 2007 yılı KDV geliri hedefinde, yaklaşık 5 milyar YTL gerileme oldu (Verilmeyen fiş ve faturalar, gelir de gösterilmediği için, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi yönünden de gelir kaybı oldu). Yukarıda anlattığımız, "erkek adam" fıkrasında olduğu gibi, Maliye vergi iadesinin kaldırılmasında ve yerine kazı-kazan sistemi getirilmemesinde direnince, vergi gelirlerinde, maalesef ciddi bir gerileme oldu. NE YAPILABİLİR? Yapılacak olan belli. En kısa zamanda, "Kazı-kazan" sistemi getirilmeli. Milletimiz toto, loto, piyango, kazı-kazan gibi şans oyunlarına çok meraklı. Fiş ve faturalara, küçük bir kutucuk içinde, "kazı-kazan" konulsun. İddia ediyorum, fiş ve fatura isteyenlerin sayısında patlama olur. Fiş almayan kişiye, yanındaki eşi, çocuğu ya da arkadaşı; "Fiş istesene, belki bize de çıkar" diye baskı uygular. Vatandaş fişi aldığında, kazıdığı zaman ya 5-10, 20, 50, 100 YTL zaman zaman 5-10 bin YTL ayda bir 100-200 bin YTL, otomobil ya da ev dahi çıkabilir. Hiçbir şey çıkmamışsa "Türkiye Maliyesine katkılarınızdan dolayı, teşekkür ederiz" diye bir not çıkar, olur biter. Büyük para, otomobil ya da ev kazananlarla ilgili basın haberleriyle de bu olay tutar. Bence denemekte yarar var. Gerekirse, vergi kaybının en çok olduğu sektörlerle sınırlı olarak uygulanır. Hiç değilse, bir "Pilot bölge" seçilir ve orada uygulanır. Sonuç olumlu ise, Türkiye genelinde yaygınlaştırılır. Denemekte yarar var... Yeni Gelir İdaresi Başkanı M. Akif Ulusoy için, ses getiren bir başlangıç olabilir... Prof.Dr.Şükrü Kızılot