Şavşat Duvar Gazetesi Kültür ve Sanat

Yerisimleri İçin Model Olarak Bitki İsimleri

Tetri Şavşeteli

Bu yazıda bitki isimlerini yer ismi olarak kullanan Özgül Kartvelgil Yerismi Modeli’ni örnekliyoruz.. Bu model hemen hemen bütün Gürcü coğrafyası üzerinde gözlemlenmektedir.

YERİSİMLERİ İÇİN MODEL OLARAK BİTKİ İSİMLERİ

Eksiz olan bitki isimlerini yer ismi olarak kullanan Özgül Kartvelgil Modeli takip eden Gürcüce yer isimlerinde açıklandığı gibi bu model hemen hemen bütün Gürcü coğrafyasında gözlemlenmektedir:

*c’nori (Kakheti’de Sighnahi bölgesinde küçük bir kasaba)
c’q’nori (İmereti’de tkibuli bölgesinde bir köy)

Bu her iki yer ismini Gürcücede söğüt (salix alba) anlamına gelen c’nori ile karşılaştırın.

*č’andari (Kartli ve Kakheti’de Gurjaani ve Akhalgori bölgelerinde bazı köyler)
č’andari kelimesini çınar (populus gracilis) anlamında Gürcücenin Kartli, Pshav, Meskh, Kakheti, Javakheti lehçelerinde karşılaştırın;

*q’vavili (Kartli’de Dusheti bölgesinde bir köy)
Gürcüce çiçek (q’vavili) anlamında karşılaştırın.

*dgnali (Kartli’de Dusheti bölgesinde bir köy)
Gürcüce (m)dgnali/ dgnari kelimesini ‘Salix caprea’ keçi söğüdü anlamında karşılaştırın.

*cxemna (Achara’da Keda bölgesinde bir köy)
Gürcüce cxemna/cxemla/rcxmela ‘Kafkasya Gürgeni’ (Carpinus caucasica) anlamında karşılaştırın.

*cacxvi/cxacxu (Samegrelo’da Zugdidi bölgesinde bir köy)
Gürcüce cacxvi, Megrelce cxacxu ‘ıhlamur’ anlamında karşılaştırın.

*bia (Samegrelo’da Khobi bölgesinde bir köy)
Megrelce bia (ayva), ‘quince, Cydonia oblonga’ (Gürcüce k’omshi) anlamında karşılaştırın.

*ipx (Svaneti’de Mestia bölgesinde bir köy)
Svanca ipx ‘eğrelti otu’ (Pteridium tauricum) anlamında karşılaştırın.

Yukarıda sözünü ettiğimiz gibi ikamet yerlerini adlandıran bu modelin aynısı bugünkü Şavşat’ta da gözlemlenmektedir. Şavşattan örnekleyecek olursak:

* ipxrevi ‘ ipx - eğrelti otu

* sxlobani ‘ sxlovani ‘ armutlu , msxali ‘ armut

* bazgireti ‘ bazgi- bazgari, buzgi ‘ dikenli çiçekli çalı

* vardosani : vardi ‘ gül , güllerin bol olduğu yer

* vaşlnari : elmalık , vaşli- elma ,

* Muxobani ‘ Muh’obani ‘ Muh’-ovan-i ‘ Muh’aların (Gürcücede Muh’a - Meşe demektir.) olduğu yer. Benzer durum Vaşli ‘ Vaşl-ovan-i, Ç’ala ‘ Ç’al-ovan-i kelimelerinde de görülebilir.

* Seslauri : Sesla, Sasela’nın bir şekli olabilir. Sasela bir armut türüdür. Sasela-ur-i Seslauri bu tür armutun olduğu, yetiştiği yer demektir.

* Verxvnali : Verh’vnali ‘ Verh’v-nar-i Verh’vilerin bol olduğu yer demektir. Benzer durum K’ak’ali ‘ K’ak’lnari, Th’emla- Th’emlnari, Vaşli ‘ Vaşlnari

Bu İçerik 4533 Kez Görüntülendi

Yorumlar

Halil İbrahim Duman

sn tetri şavşeteli

Halil İbrahim Duman - 30 Nisan 2006
mrb.ben oba köylüyüm sizin yazılarınızı ilgiyle takip ediyorum fakat sitede size ait hiç bir kişisel bilgi yok msn adresiniz varsa sizinle tanışmak isterim saygılarımla

Halil İbrahim DUMAN

Kültür ve Sanat Üye Listesi