Öncelikli olarak ülkemizin enerji sıkıntısının giderilmesi yönünde derhal çözümleri sağlanması tartışmasız bir gerçekliktir. Mevcut alternatifler ele alındığında, barajlar kurulmaksızın yapılacak olan HES’lerin , uygun konum ve doğru bir projeyle, çevreci olması ve süreklilik taşıması bakımından iyi bir çözüm yolu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ancak ne yazıktır ki, baraj inşası ve özellikle madencilik alanında en kötü örneklerini gördüğümüz ülkemizde, yine bu HES projelerinden bir kısmı çevre ve insan faktörü gözetilmediğinden hayatı tehdit eden yıkım olarak karşımıza çıkmaktadır.

4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda 2003 yılında yapılan değişiklikle söz konusu HES ‘lerinin özel sektör tarafından yapımı ve işletilmesinin önü açılmış, bu çerçevede 26 Haziran 2003 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘ Elektrik Piyasasında Üretim Faaliyetinde Bulunmak Üzere Su Kullanım Hakkı Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine göre özel sektör başvuruları başlatılmıştır. DSİ internet sitesinde açıklandığı üzere, tüzel kişilerce geliştirilen proje sayısı 842 adet ve toplam Kurulu Gücü 5360,00 MW’tır. Bu projelerin önemli bir kısmı dereleri, coğrafyası ve ekolojik önemi ile Karadeniz bölgesine aittir.

Bölgemiz Artvin İli, Şavşat İlçesi Meydancık Beldesi sınırları içerisinde yer alan Papart Deresi üzerinde Cüneyt 1-2-3-4-5, Papart HES, Diyoban HES ve Erikli HES olmak üzere birbirine bağlı yedi / sekiz adet HES projesi bulunmaktadır. Söz konusu projelerin toplam uzunluğu neredeyse kaynağından başlamak üzere takriben 20 Km lik alanı kapsamaktadır. Bahsi geçen alanın kaynağından Meydancık’ a kadar olan yaklaşık 15 Km lik kısmı bakir ve sık ormanlık bir alan olması, eşsiz bir doğa harikası olması, ekosistem açısından önem taşıyan birçok bitki ve hayvan türünü barındırması, özellikle av yasağı kapsamına alınan, nadir bir tür olan ve tek yaşam alanı proje sınırları içerisinde kalan kırmızı benekli alabalığın bulunması, proje sınırları içerisinde kalan dere suyunun nüfusu yaklaşık 2.000 ‘i bulan ve yazın bu rakamın 20.000’lere dayandığı yedi köyün hayat kaynağı olması göz önüne alındığında konunun hassasiyeti tartışmasız bir gerçektir.

Öncelikli olarak yapımı planlanan bu projelerin, yaşam alanlarını ve yaşamlarını ciddi şekilde etkileyecek bölge insanın bilgisine hiçbir şekilde sunulmaksızın, basit bir bilgilendirme toplantısı ile ‘ bölgeye yatırım gelecek, iş gelecek ... vs. ‘ gibi içerikten uzak sloganlarla geçiştirilmesi, tüm bu belirsizlik içerisinde ihaleyi alan şirketin iş makinelerinin özel araziler içerinde mal sahiplerinin rızalarını almaksızın sondaj ve benzeri işlemler yapması, bu işlemlere karşı yapılan başvuru ve şikayetlerin yetkililerce dikkate alınmaması, ilgili dernek ve kişilerce yetkili makamlara Bilgi Edinme Kanunu çerçevesinde bu projelerin mahiyetine ilişkin yapılan başvuruların cevapsız kalması ve bölge insanını yok sayan birçok tavır, bölge insanında çok ciddi tepki toplamış, yalnızlık ve sahipsizlik hissi uyandırmıştır.

Hali hazırda Karadeniz’in birçok bölgesinde benzer projeler aynı gerekçelerle tepki toplamıştır. Ancak bu tepkilere karşı ‘ bunlar her şeye karşı, bunların arkasında başka güçler var, bunlar memleketin enerji sıkıntısını anlamayan dar kafalılar ... vs. ‘ gibi asılsız, ciddiyetsiz ve çözümü baltayan yaklaşımlar, tepkimizi daha da haklı kılmakta ve arttırmaktadır. Şimdiye dek bölge insanı, sıkıntısını aktaracak ve çözüm üretecek bir ilgili, bir yetkili karşısında göremezken, buna karşın güvenlik kuvvetleri ile karşı karşıya gelmek durumunda kalmıştır.

Artvin bölgesinde, içlerinde Türkiye’nin en büyük barajları olma özelliğine sahip onlarca baraj yapımı ve de irili ufaklı tüm derelerinde sayısız HES projeleri söz konusu iken, derelerin insan ve tabiat faktörü gözetilmeksizin kaynağına kadar bu projelerle doldurulması orantısız bir durum yaratmaktadır. Zira bölgemizde de karşı çıktığımız durum bundan kaynaklanmaktadır. Bahsi geçen Papart Deresi’nin orta ve aşağı bölgesinde onlarca HES kurulabilecek iken, kaynağından başlamak üzere orman ve yerleşim alanlarının bulunduğu bölgesinin de kapsama alınması problemin asıl kaynağıdır.

Çekince ve kaygılarımız herkesin anlayabileceği dilden ve basittir.

• Daha kaynağından başlamak üzere en az 3 metre çapında tünele alınacak ve neredeyse 20 Km boyunca yatağına inmeksizin tünellerden regülatörlere aktarılacak su doğal hayatı ne derecede yok edecek ?

• Yazları küresel ısınma ve kuraklık nedeni ile her yıl gittikçe azalan dere suları köylülere dahi yetmezken tarım ve doğal yaşam için ne kadarlık bir kısmı ayrılacak, ne şekilde bu taahhüt edilecek ve ne şekilde denetlenecek ?

• Küresel ısınma ve kuraklığın etkileri böyle devam ederse yıllar içinde daha da azalacak su yüzünden milyon dolarlık yatırım çöpe mi atılacak yoksa binlerce aileye göç yolları mı gösterilecek?

• Projenin büyük bir kısmının kaldığı Papart ve Mısırlı bölgesinde dev inşaat için kaç bin dip çam ve meşe ağacı kesilecek, bu ağaçlar kesilmeden projenin yapılması söz konusu olabilir mi ?

• En az 3 metre çapında açılacak tünellerden çıkan binlerce ton hafriyat nereye dökülecek, Çayeli ‘ Çataldere katliamı bizde de mi yaşanacak ?

• Kayalık olan bölgede tünel açmak için kullanılacak patlayıcılar yerleşim yerlerini, ormanı ve doğal yaşamı nasıl etkileyecek ?

• Mısırlı Köyü yakınlarında kurulacak taş kırma tesisinin yaratacağı felaket nasıl önlenecek ?

• Köylerimizden geçecek yüksek gerilim hatlarından kaynaklanacak radyasyon nasıl engellenecek ?

• Yıllardır turizme kazandırılmaya çalışılan bölgeye yapılan yatırımlar ve çabaların heba olması nasıl önlenecek ?

• Nesli tükenmek üzere olan kırmızı benekli alabalık yaşamı ne olacak ?

• Proje sınırları içerisindeki yerler bundan sonra özel mülk sayılıp giriş yasaklanacak mı?

Bütün sorularımıza net yanıtlar buluncaya ve çekincelerimiz giderilinceye kadar bölgemiz olan Artvin İli, Şavşat İlçesi Meydancık Beldesi sınırları içerisinde yer alan Papart Deresi üzerindeki hiçbir HES ve benzeri projeyi kabul etmeyeceğimizi, bunlara karşı tüm yasal ve anayasal haklarımızı kullanacağımızı kamuoyuna bildiririz.

07.05.2008